O'zbekistonda biznes yuritish
O'zbekistonda biznes yuritish
Biz xorijiy investorlarni himoya qiluvchi bozor yaratish uchun tinimsiz mehnat qildik. O'zbekistonni biznes uchun ochishdan mamnunmiz va biznes ochish jarayonini imkon qadar soddalashtirishni maqsad qilganmiz.
Xususiylashtirish jarayoniga xorijiy investorlarni qabul qilish
Mamlakat iqtisodiyotini rivojlantirishning eng muhim ustuvor yo'nalishlaridan biri xorijiy investorlar uchun O'zbekistonning jozibadorligini oshirishga qaratilgan. Hozirgi kunda hukumat iqtisodiyotning yetakchi sektorlarida xususiy ishtirokchilarining rolini oshirish maqsadida xususiylashtirish jarayonini tezlashtirmoqda va kengaytirmoqda.
Shuningdek, O'zbekiston qonunchiligi endi investorlar tomonidan investitsiya majburiyatlarini o'z zimmasiga olish orqali davlatning bozorda joylashtirilmagan aktivlarini tekinnarxida sotib olish imkoniyatini beradi.
Biznesingiz uchun litsenziya olish
“Maxsus faoliyat turlari bo'yicha litsenziyalash to'g'risida"gi qonunning 14-moddasi litsenziya olish uchun kerakli hujjatlarning ro'yxatini belgilaydi. Arizachilar tegishli litsenziyalash organiga ariza bilan murojaat qilishlari kerak, bu arizada tashkilotning nomi, manzili, bank rekvizitlari, jismoniy shaxslar uchun esa shaxsni tasdiqlovchi hujjatlar ko'rsatilishi lozim.
Arizada litsenziya beriladigan faoliyat turi va uning muddati ko'rsatilishi kerak. Bundan tashqari, arizachi litsenziyalash talablari bilan mosligini tasdiqlovchi hujjatlarni taqdim etishi, jumladan, davlat boji to'langanligini tasdiqlovchi hujjatni ko'rsatishi zarur. Arizalar shaxsiy ravishda, pochta orqali yoki elektron shaklda taqdim etilishi mumkin, elektron shakldagi arizalar uchun raqamli imzo talab etiladi.
Litsenziyalash organi hujjatlarning qabul qilinganligini ro'yxat bilan tasdiqlaydi, arizachi esa noto'g'ri ma'lumotlarni taqdim etganlik uchun javobgar bo'ladi. Biroq, ba'zi hollarda “bir darcha” soddalashtirilgan protsedurasi qo'llaniladi, bunda litsenziyalash organi zarur hujjatlarni to'g'ridan-to'g'ri boshqa tashkilotlardan oladi.
Xorijiy investorlari huquqlari
O'zbekistonda xorijiy investorlar o'z huquqlarini milliy qonunchilikka muvofiq himoya qiluvchi bir qator normalardan foydalanadilar. Xorijiy investorlar o'z investitsiyalarining hajmini, turini va yo'nalishini mustaqil ravishda belgilash huquqiga ega bo'lib, bu faoliyatni amalga oshirish uchun yuridik va jismoniy shaxslar bilan shartnomalar tuzish huquqiga ham egadirlar. Investorlar o'z investitsiyalarini va investitsion faoliyati natijalarini egalik qilish, foydalanish va ulardan foydalanish huquqiga ega bo'lib, bu huquqlarni boshqa shaxslarga o'tkazishlari mumkin, bu O'zbekiston qonunchiligi bilan belgilangan tartibda amalga oshiriladi.
Bundan tashqari, xorijiy investorlar O'zbekistondagi faoliyatlari natijasida olingan ixtirolar, modellar va sanoat namunalarini patentlash bo'yicha mustaqil qarorlar qabul qilish huquqiga ega. Ular o'z daromadlarini, shu jumladan, foydalarni cheklovlarsiz repatriatsiya qilish huquqiga ega bo'lib, kreditlar va qarzlar orqali mablag'lar jalb qilishlari mumkin. Investorlar mamlakat ichki bozorida xorijiy valyutani sotib olish uchun milliy valyutani ishlatish va ba'zi huquqiy shartlar asosida yer huquqlarini sotib olish imkoniyatiga ham ega. Shuningdek, investorlar o'z mulklarini majburiyatlarni ta'minlash uchun garov sifatida ishlatish huquqiga ega bo'lib, qarz mablag'larini jalb qilishlari mumkin.
Investorlar shuningdek, davlat yoki mahalliy hokimiyat organlarining noqonuniy harakatlari yoki qarorlari natijasida yuzaga kelgan zararni qoplashni talab qilish huquqiga ega. Muhim jihat shundaki, ma'lum sohalar yoki hududlarga oid xorijiy investitsiyalar uchun cheklovlar mavjud emas.
O'zbekiston Respublikasida bank hisobvarag'ini ochish tartibi
2017-yilda Markaziy Bankning qarori bilan O'zbekistondagi bank hisoblari bo'yicha yo'riqnoma o'zgartirildi va bu o'zgartirish Vazirlar Mahkamasining № 66-sonli qaroriga moslashtirildi. Ushbu islohot davlat ro'yxatga olish va tadbirkorlik subyektlarini hisobga olishni yaxshilash bo'yicha qilingan sa'y-harakatlarning bir qismi hisoblanadi.
O'zgartirishlar ulgurji korxonalarga asosiy va qo'shimcha hisoblar ochish uchun istalgan bankni tanlash erkinligini beradi. Tadbirkorlik faoliyatini olib boruvchi rezident yuridik shaxslarga hisoblar ochish uchun davlat ro'yxatga olish yoki tashkil etish hujjatlari nusxalarini taqdim etish endi kerak emas, chunki banklar bu ma'lumotlarga avtomatlashtirilgan tizim orqali kirish imkoniyatiga ega. Milliy valyutada talab bo'yicha depozit hisoblari ochish uchun rezidentlar (shu jumladan yuridik shaxslar, yakka tadbirkorlar va h.k.) dehqonlar (fermerlar) bankka ba'zi hujjatlarni taqdim etishlari kerak, jumladan: ariza shakli, tegishli sertifikatlarning nusxalari, notarial tasdiqlangan imzo kartochkalari va shaxsni tasdiqlovchi hujjatlar. Arizada muhr mavjud bo'lishi talab etilmaydi.
Ushbu o'zgartirishlar O'zbekistondagi korxonalar uchun hisoblar ochish jarayonini soddalashtiradi, hujjatlarning hajmini qisqartiradi va mamlakatning biznes muhitini yaxshilash bo'yicha sa'y-harakatlariga muvofiq tartiblarni optimallashtiradi.
Xorijiy jismoniy va yuridik shaxslarning O'zbekiston Respublikasi hududida olgan daromadlariga soliq solish tartibi
Jismoniy shaxslarning soliq rezidentligi mamlakatda qolish muddatiga qarab aniqlanadi. Agar jismoniy shaxslar doimiy yashasa yoki moliyaviy yil davomida 12 oylik davrda 183 kun yoki undan ko'proq vaqt davomida mamlakatda bo'lsa, ular rezident hisoblanadi. Jismoniy shaxslar-rezidentlar faqat O'zbekiston manbalaridan olingan daromadlardan soliq to'laydilar, chet el manbalaridan olingan daromadlar soliqdan ozod.
Yuridik shaxslarning rezidentligi ularning ro'yxatdan o'tgan joyi yoki bosh ofisi joylashgan joyga qarab aniqlanadi. O'zbekistonda ro'yxatdan o'tgan kompaniyalar va O'zbekistonda joylashgan bosh ofisga ega xorijiy tashkilotlar rezident hisoblanadi. Yuridik shaxslar-rezidentlar faqat O'zbekiston manbalaridan olingan daromadlardan soliq to'laydilar, chet el manbalaridan olingan daromadlar soliqdan ozod.
Shuni ta'kidlash kerakki, xorijiy jismoniy va yuridik shaxslarning soliq solinishi boshqa davlatlar bilan o'zaro kelishuvlar asosida o'zgartirilishi mumkin.
Bundan tashqari, O'zbekistonda xorijiy investitsiyalar va aktivlar "Xorijiy investorlarga huquqiy himoya va kafolatlar to'g'risida"gi qonun bilan himoyalangan bo'lib, bu qonun investitsiyalarni milliylashtirishdan himoya qiladi.
Xorijiy investorlarning huquqlarini himoya qilish uchun tashkil etilgan yuridik institutlar
2007-yil 1-yanvardan boshlab O'zbekistonda "Arbitraj sudlari to'g'risida"gi qonun kuchga kirdi, bu qonun doimiy va vaqtinchalik arbitraj sudlarining huquqiy asoslarini belgilaydi. Ushbu qonun chet el investorlari huquqlarini himoya qilishni kuchaytiradi va o'zaro qabul qilingan mustaqil ekspertlar bilan arbitraj sudlarini tashkil etishga imkon beradi.
Adliya vazirligi ushbu huquqlarni himoya qilishni chet el investitsiyalari va chet el investitsiyalari bilan korxonalar huquqiy himoyasi bo'limi orqali nazorat qiladi. Bundan tashqari, 2011-yil 1-fevralda Savdo-sanoat palatasi huzurida Xalqaro tijorat arbitraj sudi tashkil etildi va 2011-yil 15-fevralda rasmiy ro'yxatga olindi. Ushbu sud O'zbekistondagi savdo va arbitrajni tartibga soluvchi qonunlarga muvofiq faoliyat yuritadi.
2021-yilda O'zbekiston o'z arbitraj tizimini yanada mustahkamladi va BMTning Xalqaro savdo huquqi komissiyasining (UNCITRAL) namunaviy qonuniga asoslangan "Xalqaro tijorat arbitraj to'g'risida"gi qonunni qabul qildi. Ushbu qonun xalqaro tijorat nizolarini hal qilish tartiblarini modernizatsiya qiladi.